Eigenschappen: wat voor dier is jouw hond?
Om je hond bewust op te voeden, moet je iets weten over de hond. Wat is het voor dier? Wat voor gedrag kun je van een hond verwachten? Wat vindt hij leuk of lekker? Als je dat weet, weet je hoe je hem kunt belonen, maar ook wat hij fout kan en zal doen als je de beslissingen aan je hond overlaat.
Hieronder vind je een korte achtergrondschets van de hond, waaronder een lijst met eigenschappen. Zo kun je fouten van je hond voorkomen of vervangen door ander gedrag. Op een andere pagina vind je hiervoor suggesties.
Voorvader wolf
In alle hondenboeken is te lezen dat de hond afstamt van de wolf. Vrij onlangs is ontdekt dat dit nog veel langer geleden gebeurd moet zijn dan dat we vermoedden. Inmiddels leeft de hond al zo'n 100.000 jaar met de mens. Door eeuwenlange selectie op allerlei voor de mens nuttige eigenschappen, is de hond in de tussentijd behoorlijk veranderd. Bepaalde kenmerken zijn versterkt, andere juist meer naar de achtergrond verdrongen. Daarom kunnen we tegenwoordig uit meer dan 300 zeer verschillende rassen kiezen.
Als je dit weloverwogen aanpakt, kun je een hond kiezen die althans in aanleg en na een goede opvoeding precies past bij jouw leefomstandigheden en wensen. Als je een hond kiest puur op uiterlijk en geen rekening houdt met zijn karakter en (werk)aanleg, kan het zijn dat je een grote teleurstelling te verwerken krijgt. Toch zal die teleurstelling niets zijn vergeleken met die van de hond die door een verkeerde keus van zijn eigenaar afgedankt wordt!
Hoeveel de hond qua gedrag nog op zijn voorvader de wolf lijkt, is van hond tot hond en van ras tot ras verschillend. Ten opzichte van de wolf zijn bij de hond de 'scherpe kantjes' eraf gehaald.
Aangeboren eigenschappen
Via hun stamvader hebben honden nogal wat aangeboren eigenschappen meegekregen. Sommige van die kenmerken zijn gunstig, andere bepaald lastig, de meeste hebben zowel voor- als nadelen. Als je je daar vanaf het begin goed van bewust bent, kun je deze eigenschappen bij een pup of nieuwe hond gelijk in goede banen leiden.
Alle honden bezitten de onderstaande eigenschappen:
- Honden zijn sociale dieren:
- Ze zijn gevoelig voor aandacht, aanhalen en spelen.
- Ze zijn niet graag alleen - dit moeten ze echt leren.
- Ze communiceren grotendeels via lichaamstaal - mensentaal zullen ze, op een paar klanken na, nooit leren.
- Ze hebben een bepaalde rangorde in hun roedel. Evenwichtige leiders zijn waardige, kalme dieren die zorgen voor veiligheid en rust binnen de roedel. Zij zijn ranghoogste door het respect dat andere roedelleden hen betonen, niet door dictatoriale dwang en agressie.
- Onder meer bij angst, pijn en het oplossen van conflicten kunnen zij agressie gebruiken. De meest honden voorkomen dit echter het liefst en tonen door allerlei signalen ver tevoren wanneer bij hen bepaalde grenzen worden overschreden. Dit geven zij aan door kalmerende signalen, verstijven, lippen optrekken, grommen, dreigend blaffen en happen in de lucht. Het negeren van al deze signalen door mensen zal de hond uiteindelijk dwingen tot het overgaan op agressie.
- Honden zijn roofdieren en aaseters:
- Speuren en zoeken naar prooi. Bij bepaalde rassen en individuen kan dit tot gevolg hebben: neus aan = oren uit.
- Najagen van de prooi. Alle zich snel verwijderende voorwerpen zijn een potentiële prooi, bijvoorbeeld joggers, fietsers, skaters, rennende kinderen, auto's, katten, konijnen.
- Grijpen van de prooi: zie vorige punt.
- Verscheuren van de prooi: kussens, kleden.
- Knagen op botten van de prooi: speeltjes, tafelpoten, tapijten, deuren, de hondenmand.
- Uitgraven van de prooi: strand, zojuist beplante bloembedden.
- Weinig kieskeurige en snelle eters: brokjes, aangeboden lekkers, hapjes voor de gasten, boterham van de kinderen, rottend dierenlijk, paardenpoep, stenen.
- Honden zijn weinig intelligent. Zij kunnen geen plannen maken (ook geen 'wraak nemen'!), hoogstens heel simpele probleempjes oplossen. Zij leren puur door ondervinding, door uitproberen en door verbanden te leggen. Maar daarin zijn zij meesters!
- Honden hebben geen moraal. Zij kennen geen onderscheid tussen goed en kwaad, tussen wel of niet iets mogen, maar des te beter tussen wat wel en wat niet iets voor ze oplevert. Zij hebben geen 'will to please' (alleen 'will to please themselves'). Daarin verschillen zij overigens niet van mensen. Ook wij hebben alleen respect voor regels als deze actief gecontroleerd worden. Denk maar aan mensen die afremmen om een flitspaal voorbij te rijden zonder boete te incasseren. Zodra de flitspaal voorbij is, geven zij weer gas.
- Honden zijn volledig eerlijk. Zij zijn niet in staat hun gevoelens te verbergen. Als iets ze blij maakt, reageren ze blij, als iets hen angst aanjaagt, reageren ze angstig. Als iets ze boeit, hebben ze er alle aandacht voor. Als iets niet leuk is, gaan ze wat anders doen.
- Honden leven in het hier en nu. Zij reageren direct op een gebeurtenis, of deze hen nu blij maakt of angstig of boos. Andersom begrijpen zij er niets van als een mens hen langer dan een enkele seconde na een gedrag beloont - of straft.
- Honden zijn gewoontedieren. Gedrag dat er eenmaal in zit, kost moeite om weer om te buigen. Daarom is het belangrijk fout gedrag te voorkomen en je hond direct het gedrag te leren dat je graag terug ziet.
Tussen de rassen en individuen kan het voorkomen van een bepaald gedrag verschillen, maar in aanleg zijn al deze eigenschappen aanwezig en zijn ze iets om altijd rekening mee te houden bij de omgang met, de opvoeding en de training van je hond. Een heel hondenleven lang!