Zelf leren clickeren: de Training Levels
Wil je er echt voor gaan? Dan vind je hier een systeem waarmee je je hond werkelijk alles kunt aanleren, van gewone basismanieren tot de vaardigheden om binnen de kortste keren het allerhoogste niveau te bereiken voor welke wedstrijdsport dan ook.
- Wedstrijdoefeningen niet genoeg
- De Training Levels
- Sues eigen ervaringen
- Hoe is dit dan mogelijk?
- De oefeningen uit de Levels
- Waar vind je alles?
Wedstrijdoefeningen niet genoeg
Om deel te nemen aan gehoorzaamheidswedstrijden moet een hond betrouwbaar kunnen zitten, staan, liggen en die posities ook langere tijd vol kunnen houden. Voor agilitywedstrijden moet een hond door de paaltjes kunnen weven, kunnen springen, door tunnels kunnen rennen en over de kattenloop en de wip kunnen gaan. Schapendrijven, speuren, trekken, breitensport, pakwerk, shows, apporteersport, flyball, canine freestyle – iedere hondensport vereist bepaalde vaardigheden. Maar als je gaat kijken op wedstrijden, trainingen en oefenwedstrijden, zie je keer op keer dat de fouten die trainers en honden op deze wedstrijden maken niet zozeer zitten in de vaardigheden die voor deze sporten op papier staan, maar juist in de vaardigheden die nergens beschreven staan.
Gapende gaten in de training
Honden komen op een wedstrijd aan en zijn al moe van de autorit. Een weekend lang houden ze hun ontlasting binnen. Ze vallen uit naar andere honden. Ze kruipen in elkaar door harde en onbekende geluiden. Ze piepen en maken zich druk in hun benches. Midden in een wedstrijd lopen ze weg om bij andere honden of mensen te buurten of het struikgewas van hun geur te voorzien. Ze duiken met hun neus omlaag op zoek naar lekkers. Ze doen alsof ze werken, maar zijn met hun hoofd allesbehalve bij hun mens-hondteam. Of ze presteren prachtig buiten de ring om en laten hun verstand achter bij de ingang van de ring. Trainer en hond gaan gefrustreerd en geïrriteerd weer terug naar huis.
Basisvaardigheden
Het "grote geheim" dat deze trainers ontgaat is: een geweldige wedstrijdhond heeft dezelfde vaardigheden nodig als een geweldige huishond. Hoe ver de trainer gaat in het perfectioneren van deze vaardigheden ligt aan hemzelf. Een huishond heeft natuurlijk niet dezelfde diepgang in vaardigheden nodig als een hulphond. Een wedstrijd winnen op een beginnersniveau voor gehoorzaamheid vergt minder training dan een nationale titel winnen in agility. De onderliggende basisvaardigheden zijn echter precies hetzelfde. En daar gaat het in de Training Levels om.
De Training Levels
Kort gezegd zijn de Training Levels een methode waarmee je stap voor stap je hond kunt trainen tot een fijne huishond of tot een veelzijdige sport- en wedstrijdhond, waarbij je hem een enorm brede basis aan nuttige vaardigheden meegeeft.
Het mooie is dat jij en je hond al doende meteen ook het clickertrainingsspel in de vingers (en pootjes) krijgen. Dit is echt een uitstekende manier om tegelijk je hond een enorme basis mee te geven èn te leren clickeren!
Voor de ervaren trainer is dit een mooie methode om na te gaan of er gaten in je training zitten. Je dènkt misschien dat je hond het allemaal al kan, maar ìs dat ècht ook zo? Probeer het uit, Level voor Level! Doe alle eindtests van Level 1. Ka je hond het allemaal? Ook de extra suggesties die Sue in de beschrijving doet voor uitbreiding van de oefening? Gelukt? Ga dan verder met Level 2. Enzovoorts.
7 Levels
Als je Level 1 afrondt, zul je merken dat je echt met je hond kunt communiceren.
Een hond op Level 3 heeft de meeste vaardigheden geleerd die hij nodig heeft om een geweldige huishond te worden. En nog belangrijker: je hebt dan zelf de vaardigheden geleerd die jij nodig hebt om je hond die zaken verder aan te leren die specifiek voor jouw huishouden nodig zijn.
Op Level 5 kunnen jij en je hond met elkaar lezen en schrijven en hebben jullie de vaardigheden in huis die je nodig hebt voor het reizen en het ter plaatse door honden- en mensenmenigten manoeuvreren. Ook veel van de oefeningen die direct als basis dienen voor diverse sporten hebben jullie je eigen gemaakt. Je hebt veel gewerkt aan aandacht, teamwerk en aan het volhouden van oefeningen.
Op Level 6 en 7 zit je op het niveau van wedstrijdhonden en honden die in het openbaar kunnen werken. Sue Ailsby is ervan overtuigd dan een hond die Level 6 heeft voltooid, binnen een maand diploma's kan halen en titels kan winnen op wedstrijden in welke sport dan ook. ALLE niet-beschreven vaardigheden heeft de hond namelijk in huis, in combinatie met veel van degene die wel in de boekjes staan. Die maand is nodig om oefeningen te leren die voor die specifieke sport nodig zijn. Maar de allerbelangrijkste vaardigheden zoals concentratievermogen, teamwerk, de bereidheid en het vermogen om te leren, en de wetenschap dat om te krijgen wat hij wil, de hond moet uitzoeken wat jij wilt dat hij doet: deze vaardigheden zitten er nu volledig ingebakken.
Sues eigen ervaringen
Over deze stelling, binnen één maand op goed wedstrijdniveau, denkt Sue Ailsby niet lichtvaardig. Ze heeft het vaak genoeg ondervonden. Riesenschnauzers zijn grote, felle Duitse werkhonden. Riesenschnauzermensen noemen het ras zelf “koppig” en hebben het vaak over “erbovenop moeten zitten”. Deze mensen zijn dan ook van nature sceptisch over clickertraining. Bij rasdagen is er vaak ook een “Spelletjesdag”. Iedereen neemt materiaal voor hun sport mee en anderen mogen de sport dan uitproberen. Sue kwam op zo'n dag met Song, een oudere Riesenschnauzer-teef met Level 7 op zak. Sue gaf daar die dag een seminar geven over clickertraining. Er waren nauwelijks inschrijvingen ("koekjes erin proppen, dat werkt niet met Riesenschnauzers, je moet ze gewoon onder de duim houden!").
Flyballhond in 6 minuten
Bij de spelletjes liet Sue aan Song een flyballapparaat zien. Ze klikte haar voor het targetten (aanraken) van de kist met haar poot. Toen Song doorhad dat ze haar poot op het plankje moest zetten, klikte Sue en beloonde haar met de bal. Vervolgens vertelde Sue haar dat ze eerst over de sprong moest om bij het leuke apparaat te komen waaruit een bal tevoorschijn kwam als ze het plankje met haar poot bediende, en dat ze dan over diezelfde sprong terug moest komen om ervoor te zorgen dat zij het spelletje opnieuw konden doen. Vervolgens ging ze over twee sprongen, toen drie, toen vier. Sue leerde Song in een sessie van 6 minuten om te flyballen. Mensen die zelf flyballwedstrijden liepen vroegen aan haar bij welk team ze hoorde en hoeveel wedstrijden ze al had gewonnen. Was ze daarmee net zo goed getraind als een hond die wel flyballwedstrijden had gewonnen? Natuurlijk niet. Ze zou nog het nodige moeten oefenen om er echt goed in te worden. Maar op dat moment had ze wel mee kunnen doen in een team en de klus kunnen klaren. Na een trainingssessie van 6 minuten.
Kartrekken in een half uur
Even verderop stonden de trekkarren (in Nederland is trekwerk uitsluitend toegestaan voor sledehonden, maar in de VS mag het wel). Hier hadden Sue en Song iets langer nodig. Ze werkten een half uur met de kar. Aan het eind daarvan had Song alle vaardigheden die ze nodig had voor deze sport geleerd, op twee na: met zelfvertrouwen op gang komen met een zware vracht en het keren van de kar door zijwaarts naar rechts te stappen. Maar ze had wel al een beginnetje gemaakt met die laatste twee vaardigheden. Binnen een half uur. Een paar maanden later leerde Sue haar Portugese waterhond Scuba, Level 6, in een week de vaardigheden om het eerste niveau van de in de VS gehouden tests voor kartrekken te halen (het echt conditioneren van die vaardigheden kost natuurlijk wel wat langer). Ook Sues jongste hond Stitch, die tevens haar zelfopgeleide hulphond is, heeft in ongelooflijk korte tijd leren kartrekken.
Reddingshondenwerk in 10 minuten
Na de trekkarren gingen Sue en Song naar een veld waar verstekken stonden waar mensen zich konden verstoppen zodat hun hond ze zou opsporen. Na tien minuten zei de beheerder van het spel “Sue, als jij mensen gaat vertellen dat ze nog nooit reddingshonden- of speurwerk heeft gedaan, wil je dan tenminste doen lijken alsof ze dat nog nooit gedaan heeft?” Tien minuten. Aan het einde van de dag was het clickerseminar alsnog volgeboekt.
Schapendrijven
Op een ander moment haalde Scuba binnen drie weken de titel voor het eerste niveau schapendrijven (de titel, dus niet een aanlegtest).
Hoe is dit mogelijk?
Song heeft gewoon geleerd dat zij en Sue een team vormen. Song WIL graag nieuwe dingen leren. Ze weet wat zelfbeheersing is. En ze voelt zich op haar gemak bij vreemde honden, mensen, toestellen en situaties. Deze vaardigheden ziet Sue als de belangrijkste onderdelen waardoor een hond een echte partner in jullie team wordt. Op de hogere Levels kan je er als trainer voor kiezen om verder te werken aan oefeningen voor één specifieke sport, of je kunt er net als Sue voor kiezen om aan allemaal te werken, zodat je hond een heel brede, veelzijdige basis krijgt.
De oefeningen uit de Levels
- Komen - vanaf Level 1
Van het heen en weer rennen tussen twee mensen, naar het komen tussen andere mensen en honden door, tot de officiële oefening ‘voorkomen' uit de G&G. - Raakvlakken – vanaf Level 3
Een vaardigheid uit de agility die ook daarbuiten veel toepassingen kent. Je kunt de hond stil laten staan waar jij dat wilt, wanneer jij dat wilt. - Bench – vanaf Level 2
De hond leert thuis, in de auto, bij de dierenarts opgesloten te zitten. Hij gaat gewillig de bench in en blijft daar kalm, rustig en ontspannen in liggen. - Afstandsoefening – vanaf Level 2
De hond leert zowel dichtbij als op afstand op commando's te reageren. - Liggen - vanaf Level 1
- Blijven liggen – vanaf Level 2
In het zicht, uit het zicht, kalm en vol zelfvertrouwen. - Voetpositie – vanaf Level 3
Zijwaartse bewegingen die handig zijn bij trekwerk, gehoorzaamheid, obedience, behendigheid en dogdance. Vanaf waar dan ook terugkeren naar de volgpositie. - Voor – vanaf Level 3
Recht voor je zitten of staan. - Naar je plaats – vanaf Level 2
De hond waar dan ook op een specifieke plek kunnen leggen, zodat jij kunt doen wat je moet doen terwijl je hond kalm en vol zelfvertrouwen op een veilige plek uit de loop ligt. - Betasten, fysieke handling – vanaf Level 2
Het kunnen betasten en manipuleren van je hond waar je maar wilt, nagels knippen, borstelen en trimmen, op commando behoeften laten doen. - Volgen – vanaf Level 3
Totale concentratie en controle op de positie van de hond. - Huiswerk – vanaf Level 1
Vragen die ervoor zorgen dat je je de basistheorie eigen maakt en nadenkt over waar je mee bezig bent. - Breedtesprong – vanaf Level 4
- Hoogtesprong – vanaf Level 4
In bijna elke tak van sport moet een hond vol zelfvertrouwen, goed en enthousiast kunnen springen. - Slappe lijn – vanaf Level 2
Wandelen aan een slappe lijn is wat mij betreft het moeilijkste dat we een hond aanleren! - Onderweg – vanaf Level 3
Alle oefeningen van 2 Levels eerder moet de hond ook in een vreemde omgeving kunnen doen. "Maar thuis doet hij het wel" betekent namelijk nog niet dat de hond het overal kan! - Apport – vanaf Level 3
Voor Sue Ailsby is een GETRAIND apport van welk voorwerp dan ook de beste indicator van totale communicatie tussen hond en trainer. - Neuswerk – vanaf Level 3
Een beetje plezier en verwondering in je trainingsprogramma. - Zit – vanaf Level 1
- Blijven zitten – vanaf Level 2
- Staan – vanaf Level 2
- Blijven staan – vanaf Level 2
- Target – vanaf Level 1
Targetting met poot en neus is de basis van honderden oefeningen en een makkelijke manier om veel andere oefeningen te lokken. - Truc – vanaf Level 2
Sue gebruikt truukjes om de verschillende manieren te tonen waarop je een gedrag kunt aanleren, om de hond en de trainer creativiteit bij te brengen, en om de trainer eraan te herinneren waarom hij eigenlijk een hond heeft genomen. - Oogcontact – vanaf Level 2
Een concentratie- en duuroefening, moeilijk maar belangrijk. - Zen – vanaf Level 1
Hoe liever de hond iets wil hebben, hoe beter hij moet nadenken om de trainer te geven wat HIJ wil. De ultieme uitleg van levens- en trainingsregels!
De rest is aan jou als trainer. Op Sues website vind je alle informatie gratis – aan de slag!
Waar vind je alles?
Alle informatie over de Training Levels is te vinden op de website van Sue Ailsby. Je hoeft er niet eens voor naar een hondenschool, je kunt het helemaal zelf doen.
Op Sue's site staan -via Writing- 2 varianten op de Training Levels aangeboden: de nieuwe (boekvorm en betaald) en de originele (nog altijd gratis!).
Als alle Levels uitgeprint zijn, vormen ze samen een pak papier dat maar net in een Leitz-map past. Gelukkig hoef je niet alles in een keer te lezen, maar pak je de zaken oefening voor oefening (of met een paar oefeningen tegelijk), level voor level aan.
Naast Sue Ailsby's website is er een Engelstalige e-mailgroep. Hier kun je vragen stellen en ervaringen uitwisselen, of gewoon stilletjes de e-mails lezen en daarmee de tips en adviezen van een serie uitstekende trainers!
Nederlandse vertaling
Het Training Levels-programma is ook in het Nederlands vertaald. Deze vertaling staat online in de Files van de Nederlandse Clickerlijst. Om erbij te kunnen, moet je alleen (alweer gratis) lid worden van deze e-mailgroep waarop naast de Training Levels een rijkdom aan andere informatie en 'live' kennis van de leden aanwezig is over clickertraining, maar ook over gedrag, opvoeding en training. Je hoeft alleen maar te lezen en om extra tips te vragen!
Zie voor meer informatie en links over clickertraining onder Meer info online de pagina {ln:Training}.